Trądzik różowaty (rosacea) jest to często występująca, przewlekła choroba skóry twarzy i ma swoje podłoże na tle skór wrażliwych, naczyniowych oraz łojotoku.

Patogeneza choroby nie jest jednorodna i do końca wyjaśniona, zależy od wielu czynników. Patomechanizm rozwoju trądziku różowatego jest złożony i kształtowany przez naturalną odporność immunologiczną, zaburzenia naczyniowe, udział reaktywnych form tlenu oraz enzymów proteolitycznych, promieniowanie UV a także czynniki infekcyjne. Modulując wpływ warunków środowiskowych na wrodzoną odporność immunologiczną może odpowiadać za rozwój różnych objawów choroby oraz wyznaczać sposób postępowania terapeutycznego.

Etiologia tej dolegliwości jest złożona, najczęściej objawy uwidaczniają się u osób z jasna karnacją z I i II fototypem skóry według Fitzpatricka, ale również i genetyczne  predyspozycje. Istotą rosacea są zaburzenia w układzie nerwowym, który jest odpowiedzialny za regulację naczyniową. Dochodzi do zbyt szybkiego i gwałtownego rozszerzenia drobnych naczyń krwionośnych skóry właściwej i tkanki podskórnej pod wpływem bodźców. Doprowadza to do zaburzenia lokalnego przepływu krwi. W wyniku zaburzeń krążenia dochodzi do zaburzeń termoregulacji, a następnie uwrażliwienia skóry na bodźce zewnętrzne. W konsekwencji dochodzi do trwałego rozszerzenia naczyń. Zmniejszenie dowozu składników odżywczych oraz tlenu do tkanek przyczynia się do zaburzenia funkcjonowania komórek, jedne z nich obumierają a inne przerastają. Ze zmienionych martwiczo, obumarłych komórek uwolnione są substancje aktywujące leukocyty i makrofagi. Rozwija się lokalny stan zapalny.  Tworzą się również nowe -patologiczne w swojej budowie naczynia. Uszkodzeniu ulegają włókna elastynowe i kolagenowe, co prowadzi do powstawania przesieków i tworzenia się obrzęku. W wyniku działania substancji prozapalnych, dochodzi do powstania grudek i krost na podłożu rumieniowym.

Obraz kliniczny choroby jest zróżnicowany w obrazie klinicznym dominują liczne zmiany o charakterze wykwitów rumieniowo-grudkowo-krostkowych. Zdarza się przerost i włóknienie gruczołów łojowych występujące w zmianach przerostowych, naciekowych obejmujących nos oraz postać oczną.

Każdy podtyp może mieć przebieg łagodny, umiarkowany lub ciężki. Najczęściej obserwuje się postać rumieniowo-teleangiektatyczną, która charakteryzuje się obecnością w środkowej części twarzy symetrycznego, nawracającego lub utrwalonego rumienia.

Postać grudkowo-krostkowa charakteryzuje się obecnością grudek i krost zlokalizowane na rumieniowym podłożu. Grudki są zwykle małe, czerwone o kopulastym kształcie.

Postać guzkowa, poza wykwitami charakteryzuje się postępującym pogrubieniem skóry z nieregularną powierzchnią oraz formowaniem guzów. Mieszki włosowe są wyraźnie uwidocznione, otwarte z przerostem gruczołów łojowych.

Postać oczna, zajęcie gałki ocznej zwykle pod postacią zapalenia spojówek, rogówki, tęczówki, brzegu powiek: towarzyszy nieustanne uczucie suchości, łzawienia, i kłucia oczu.

 

W postępowaniu trądziku różowatego biorą też udział czynniki egzogenne, które wpływają na pogorszenie stanu skóry pacjenta.

1. Czynniki infekcyjne miejscowe:
– zakażenie nużeńcem ludzkim;
– litofilnym drożdżakiem;
– pasożyty-lamblia.

2. Czynniki zewnątrzpochodne:
– nietolerancje pokarmowe;
– niesprzyjające warunki atmosferyczne;
– promieniowanie UV, z ekranów, lamp;
– wysoka temperatura;
– intensywny wysiłek fizyczny;
– styl życia;
– nieodpowiednia pielęgnacja skóry.

3. Czynniki hormonalne:
– zaburzenia endokrynologiczne;
– hormony estrogenowe działają rozluźniająco na mięśnie naczyń, co zwiększa ich skłonność do poszerzania się;
– choroby tarczycy,
– zaburzenia miesiączkowania;
– menopauza;
– doustne leki antykoncepcyjne.

4. Czynniki psychosomatyczne:
– stres;
– chwiejność emocjonalna;
– nadpobudliwość.

Trądzik różowaty jest choroba przewlekła i nieuleczalną. Przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, które wymagają przewlekłego stosowania leków zarówno  miejscowych, jak i ogólnych. Każde zaostrzenie przyczynia się do postępującego uszkodzenia skóry i nasilenia objawów choroby. W leczeniu stosuje się różne preparaty farmakologiczne miejscowe i ogólne. Leczenie w przypadku trądziku różowatego jest zróżnicowane i uzależnione od fazy choroby oraz jej nasilenia. Leczenie miejscowe ma na celu redukcje stanu zapalnego, zmniejszenie liczby grudek i krost, a także zminimalizowanie częstości i nasilenia zaostrzeń oraz złagodzenie towarzyszących odczuć, takich jak kłucie, świąd i pieczenie. W terapii ogólnej alternatywnie zaleca się stosowanie doustnych antybiotyków pod kontrolą lekarza. Zawsze celem terapii jest zmniejszenie lub usunięcie istniejących objawów, a następnie zapobieganie nowych zmian.

 

Co robić, aby uniknąć zachorowania?

Jeżeli zaobserwujemy u siebie cechy charakterystyczne, jak dyskretne zmiany rumieniowe, flushing, nadwrażliwość skóry na czynniki chemiczne i fizyczne, teleangiektazje wtedy mamy objawy trądziku różowatego w stadium prerosacea. W takim przypadku ze względu a wrażliwość skóry dużą uwagę trzeb zwrócić na pielęgnację skóry. Należy w związku z tym unikać: mydeł, silnych detergentów, mechanicznych peelingów i energicznego mechanicznego drażnienia skóry, toników alkoholowych, wysuszających preparatów, masek rozgrzewających, zabiegów z wapozonem, blokerów słonecznych opartych jedynie na filtrach chemicznych, działających poprzez pochłanianie promieniowania, co może przyczyniać się do rozszerzenia naczyń i nasilenia zaczerwienienia, trudno zmywalnych produktów do makijażu. W miarę możliwości zredukować sytuacje stresowe.

Skóra z trądzikiem różowatym jest bardzo wrażliwa, podatna na podrażnienia i wymaga specjalnej pielęgnacji, która pomaga odbudować uszkodzoną warstwę ochronną naskórka. Biorąc pod uwagę fakt, że skóra z rosacea posiada mniej antyoksydantów niwelujących szkodliwe czynniki promieniowania, które zwiększą gromadzenie się złogów elastyny i proteoglikanów, czym przyczynia się do zaburzeń przepływu w naczyniach, uszkodzenie ich ścian, a to sprzyja rozwojowi stanu zapalnego. Na jego podłożu powstają zmiany grudkowo-krostkowe. Także w tym przypadku bardzo ważnym jest dbanie o ochronę twarzy unikanie kąpieli słonecznych i stosowanie kremów ochronnych z filtrem UV przez cały rok. Promieniowanie UV zwiększa ekspresje VEGF na keratynocytach, a w rezultacie przyczynia się do pobudzenia angiogenezy i nasilenia objawów choroby. Właściwa profilaktyka ma duże znaczenie w tej materii. Stosuj preparaty do pielęgnacji wzmacniające naczynia krwionośne, zapobiegające występowaniu zmian rumieniowych. Środki te powinny przede wszystkim zapewnić dobre nawilżenie skóry i wzmocnienie funkcji bariery naskórkowej, co zapewnia obecność w nich m.in. olejów roślinnych, bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe. Jednak przy cerze naczyniowej powinny one działać również wzmacniająco na naczynia skóry poprzez poprawę mikrocyrkulacji krwi, zmniejszenie przekrwienia i właściwości przeciwzapalne. Przy cerze naczyniowej i w terapii trądziku różowatego zaleca się stosowanie preparatów zawierających flawonoidy zwykło się określać mianem bioflawonoidów. W składzie kremów, toników, żeli czy mleczek szukaj takich substancji, które wykazują działanie przeciwzapalne i przeciwalergiczne, zmniejszając obrzęk i odczyny zapalne oraz poprawią przepływ krwi w naczyniach,  jak wit. C w formie, która nie wykazuje działania drażniącego, alantoina, d-panthenol, witamina K, flawonoidy takie jak; kasztanowiec, miłorząb japoński, zielona herbata, arnika górska, nagietek, fiołek, oczar i ruta. Stosowanie tylko peelingów enzymatycznych.

Jednakże problemy są bardzo zróżnicowane, jedna skóra z trądzikiem różowatym jest zawsze inna od drugiej. Ważną częścią terapii trądziku są zabiegi pielęgnacyjne w gabinecie kosmetologicznym specjalnie dedykowanymi dla skór z problemem rosacea. Takie postępowanie jest idealnym rozwiązaniem w celu profilaktyki jak i terapii przeciwzapalnych, kojących, wzmacniających.

Z uwagi na to, że skóra objęta trądzikiem różowatym wykazuje cechy skóry naczyniowej i wrażliwej. Profesjonalne zabiegi powinny być więc dostosowane do cech szczególnych dla obu rodzajów cer, a kosmetyki pozytywnie wpłynąć na kondycje płaszcza lipidowego skóry oraz naczyń włosowatych.

Rzetelna diagnostyka i ustalenie planu terapii skóry to jedne z najważniejszych moich zadań w mojej pracy. Dokładny wywiad z klientem wraz z analizą skóry jest kluczem do ustalenia źródła problemów i przygotowania planu pielęgnacyjnego, który obejmuje pielęgnacje domową, profesjonalne zabiegi kosmetologiczne i ewentualna suplementację.

Innowacyjne programy terapeutyczne są komponowane indywidualnie dla każdego klienta pod kątem specyficznych wymagań jego skóry. Wykorzystuje preparaty zabiegowe z formułą trzech dróg przenikania substancji aktywnych do głębokich warstw skóry: transdermalną -transepidermalną – transfolikularną oraz programy eksfoliacji. Kosmetyki, preparaty, które stosuje podczas zabiegów działają kojąco, przeciwzapalnie, ochronnie , nawilżająco i regenerująco. Złuszczanie naskórka nie powinno powodować podrażnienia i do tego celu stosuje peelingi enzymatyczne, w których zawarte są enzymy odpowiedzialne za proces złuszczania. Złuszczanie naskórka również wykonuje przy zastosowaniu polihydrokwasów PHA (polyhydroxy acids)-glukonolakton, kwas laktobionowy, działają podobnie do alfahydrokwasów  AHA (alpha hydroxy acid), jednakże są one łagodniejsze i nie powodują podrażnienia skóry.

Stosowanie masek w trakcie zabiegów zawierających ekstrakty roślinne, jak również maski hydrożelowe o działaniu wzmacniająco-stymulującym bogatym w witaminę C i K oraz masek algowych bogate w składniki aktywne. W ich składzie znajdziemy również wiele witamin, w tym: witaminę A, witaminy z grupy B:b1, b2, b3, b5,b6, b12  oraz witaminę C,D, E, K i H. Zawsze na koniec zabiegu stosuje kremy zawierające fotoprotektory, w celu ochrony skóry pacjenta przed działaniem promieniowania ultrafioletowego. Wybieram filtry fizyczne z dwutlenkiem tytanu i tlenkiem cynku. Nie stosuje filtrów chemicznych przy takich chorobach ponieważ one mogą wywołać podrażnienie skóry, jednakże obecność dimetikonu i cyklometikonu może im przeciwdziałać.

Oprócz zabiegów pielęgnacyjnych manualnych wykonuje bardziej zaawansowaną pielęgnację z zastosowaniem peelingów chemicznych. Szczególna skutecznością cechują się zabiegi  z wykorzystaniem polifenoli:

  • Resweratol stosowany w połączeniu z antyoksydantami oddziałuje na cytokiny zapalne obecne w przebiegu choroby,
  • Kwas felurowym silny antyoksydant, działa łagodząco i przeciwzapalnie, chroni przed promieniowaniem UV. Wykorzystuje połączenie z serum liposomowym z wit. C. Ten duet ośmiokrotnie zwiększa naturalną ochronę skóry. Bierze udział w odbudowie macierzy skóry.

Jak również zabiegi eksfoliacji z kwasem lactobionowym i azelainowym cieszą się powodzeniem, przyspieszają procesy gojenia i regeneracji skóry wykazujące bardzo silne działanie nawilżające. Kwas azelainowy ma bardzo szerokie spektrum działania i silne właściwości przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, przeciwbakteryjne. Terapia z aminokwasem­ – argininą, która stymuluje procesy naprawcze w skórze. Uwielbiam ja łączyć w terapiach skojarzonych, która daje bezpieczny i wzmożony efekt terapeutyczny. Jednocześnie mocno nawilża, wygładza, wycisza stany zapalne i koi podrażniona skórę.

W dobie prężnie rozwijającej się technologii w walce z niedoskonałościami i dyskolorytem skóry na poziomie naczyniowym pojawił się również w moim gabinecie zabieg z kwasem traneksamowym, który jest również stosowany obecnie w dermatologii jako lek na trądzik różowaty i przebarwienia. Jego przeciwkrwotoczne działanie przyczynia się do skuteczności leczenia świądu, pokrzywki i stanów zapalnych skóry.

Pielęgnacja skóry którą cechuje trądzik różowaty jest dość uciążliwa. Największą skuteczność łagodzenia problematycznych zmian skórnych są zabiegi z wykorzystaniem aparatury. Wykorzystując działanie prądu stałego na tkanki, dzięki czemu dochodzi do wzmożenia dyfuzji składników aktywnych w głąb skóry. Zabiegi aparaturowe mogą być stosowane naprzemiennie z zabiegami manualnymi. Wszystko to stwarza ogromne możliwości w walce z niedoskonałościami.

Wyjątkowość zabiegu polega na terapiach łączonych, poprzez zastosowanie aparatury: sonoforezy, mezoterapii bezigłowej, terapii fotodynamicznej PDT, dzięki której zostają pobudzone naturalne procesy odpornościowe skóry, zwiększa efekt terapeutyczny w tkankach. Metoda jest bardzo wybiórcza i bezpieczna  Połączenie obu metod przynosi bardzo dobre efekty. Zauważalna jest mniejsza ilość teleangiektazji i zmniejszenie rumienia.

 

Czy możliwe jest wyleczenie?

Trudno jest osiągnąć całkowite wyleczenie zmian skórnych w przebiegu trądziku różowatego, natomiast stosując odpowiednie leczenie dobraną terapią dermatologiczna, kosmetologiczną, jak i pielęgnację domową możemy zminimalizować postęp choroby i przyczynić się do polepszenia jakości i komfortu życia chorych. Trądzik różowaty należy leczyć, ale nie ma preparatów które raz na zawsze zwalczą chorobę. Celem terapii jest zmniejszenie i/lub usunięcie istniejących objawów, a następnie zapobieganie pojawieniu się nowych zmian.

Jeżeli chodzi o ambitną stronę piękna, ja tak to określam, czyli dieta przeciwzapalna w gabinecie kosmetologicznym. Mam tu na myśli dobranie odpowiedniego sposobu odżywiania się. Niestety nie ma jednego modelu naprawczego, który sprawdzi się u każdej pacjentki, jednak moje doświadczenie pokazuje, że dobra diagnoza i wprowadzenie nawet minimalnych zmian w diecie, może przynieść korzystne efekty w leczeniu. Zazwyczaj zalecam dietę prozapalną o produkty zawierające: kwasy omega3, błonnik pokarmowy, witamina E, C, beta karoten, magnez. Jak również stosowanie diety niskocukrowej oraz nie spożywanie dań przetworzonych i produktów z wysokim indeksem glikemicznym.

Podchodząc w swojej pracy holistycznie zalecam wykonanie szereg badań laboratoryjnych na poziom poszczególnych hormonów, które w dużej mierze przyczyniają się do zmian skórnych. Badania o profilu hormonalnym dla kobiet wykonuje się w danych dniach cyklu. Zbadanie poziomu witaminy D3, badania w kierunku profilu lipidowego czy też  badanie w kierunku insulinooporności.

Aby cokolwiek zadziałało, zdrowotnie z punktu dietetycznego zwracam uwagę na szczelność jelit. Edukuje swoje pacjentki i uświadamiam, że przy przesiąkliwych jelitach toksyny, niestrawione resztki pokarmowe przenikają do krwiobiegu co potęguje stan zapalny. Tu sugeruje wykonanie badania na poziom zunoliny, który oceni szczelność nabłonka jelitowego. Dodatkowo bardzo pomocnym badaniem jest pomiar laktoferyny, a jej podwyższony poziom będzie wskazywał a stan zapalny, wskazaniem jest również poziom kalprotektyny, dzięki której oprócz oceny stanu zapalnego, wynik będzie początkiem diagnostyki chorób jelit czy zespołu drażliwego jelita.

Stan naszej skóry jest ściśle powiązany z tym co dzieje się w naszym wnętrzu. Nie chodzi tu jedynie o jelita, ale także o połączenie między mózgiem a skórą. Stan jelit determinuje nie tylko reakcje mózgu, ale też wpływa na to co myśli nasza skóra. Tak- skóra myśli a zbudowana jest z tylu komórek co 16 ludzkich mózgów.

Postawmy na moc wspierania zdrowej równowagi w skórze poprzez świadomą i aktywną pielęgnacje. Kluczową sprawą jest codzienne zaangażowanie. Czasami trzeba zmienić strategię w oparciu o to, jak zachowuje się skóra (z wiekiem będzie zmieniała swoje upodobania -te ogólne i okresowe. Musisz reagować na te potrzeby. Co więcej nie ma tu uniwersalnych rozwiązań. To co pasuje twojej koleżance może nie sprawdzić się w twoim przypadku. Innymi słowy słuchaj swojej skóry !

 

Ewa Szymanek

Kosmetyczka, właścicielka salonu kosmetycznego Royal Studio w Wielkiej Brytanii w hrabstwie North East Lincolnshire . Promotorka zdrowego stylu życia i suplementacji. Głównie skupia się w zabiegach na twarz. Jej największą pasją jest łączenie kosmetologicznych tradycji z nowoczesnymi profesjonalnymi rozwiązaniami.